کاشت گل شقایق

گل شقایق، یکی از گلهای زینتی زیبا و چشم نواز است که به صورت وحشی و خودرو در طبیعت می روید. گل شقایق زیبا را می توان در باغچه و گلدان نگهداری نمود و هم شاخه گل بریده آن را نیز در گلدانی قرار داد و از زیبایی بی نظیر آن لذت برد. برای کسانی که دوست دارند در خانه و یا باغچه گیاه گلدار پرورش بدهند، گل شقایق با زیبایی منحصر به فردش، گزینه مناسبی است.

در این مقاله سعی داریم بیشتر با گل شقایق، شرایط نگهداری، روش کاشت گل شقایق، تکثیر گل شقایق در گلدان و باغچه و ... آشنا شویم، با ما همراه باشید.

گل شقایق در طبیعت به صورت خودرو و وحشی می روید و در دامنه کوه‌ها و دشت‌ها به مقدار فراوانی قابل رؤیت است. گلهای شقایق گونه‌های مختلفی دارند و تاکنون 70 گونه از آن مشاهده شده است. گلهای زیبای شقایق به صورت منفرد در انتهای ساقه اصلی و شاخه‌های فرعی می روید و گل ها قبل از شکوفایی آویزان هستند. قطر گل زیبای شقایق بین 30 الی 80 میلی‌متر و ارتفاع آن بین 20 تا 70 سانتی‌متر می رسد.

گل شقایق دارای برگهای بزرگ و خار مانند با رنگ سبز تیره و ساقه‌های آن پر از کرک‌های ریز است. طول عمر گل شقایق معمولاً یک ساله، دو ساله و یا چند ساله است. معمولاً رنگ گل شقایق به رنگ نارنجی سرخگون با لکه های سیاه در مرکز آن است.

در اواخر قرن نوزدهم با پرورش و اصلاح گل شقایق در باغ‌ها، نژادهای مختلفی از این گل ایجاد شد که رنگ های آن از سفید روشن با لکه های سیاه بادمجانی تا صورتی و شاه بلوطی تیره را شامل می شود. گل شقایق بومی غرب آسیا و مناطق کوهستانی است و در مناطق سردسیر آمریکا نیز رشد می کند. این گیاه سرما دوست بوده و دما و رطوبت بالا آن را اذیت می‌کند.

این گیاه در مناطق گرمسیری اصلاً رشد نمی‌کند. گل شقایق به دلیل خودرو بودن به عنوان علف هرز در مزارع کشاورزی رشد می کند. جالب است بدانید که خشخاش یکی از گونه‌هایی گل شقایق است.

گل شقایق که در ایران به گل لاله وحشی نیز معروف است، در فرهنگ های مختلف، معنی و مفهوم مختلفی دارد. در فرهنگ ایرانیان، گل شقایق به معنی گل عاشق شناخته می شود و در فرهنگ غربی، این گل نماد سربازان کشته شده در جنگ است.

انواع گل شقایق

گل شقایق انواع گوناگونی دارد؛ در زیر به برخی از معروف‌ترین انواع گل شقایق و مشخصات و طول عمر هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

یکی از انواع گل شقایق، شقایق کوهی می باشد که در زمینهای صخره ای رشد می کند و گل های آن درشت به رنگ سفید، زرد، نارنجی و قرمز است و زادگاه اصلی آن سوریه است.

نوع دیگری از گل شقایق به نام شقایق سیاه معروف است که خواستگاه آن انگلستان است و به صورت خودرو در مزارع مانند علف هرز رشد می کند. گل هایش قرمز رنگ و وسط آن سیاه می باشد. در خرداد تا مرداد گل‌های این گونه رشد می‌کنند. بیشتر گل های شقایق در مناطق معتدل رشد می کنند و انواع مختلف گل شقایق که در ایران رشد می کنند عبارتند از:

پاپاور آرناریوم: این نوع گل شقایق یک ساله و با ارتفاع حدود 30 تا 40 سانتی متر می باشد و بر روی گلبرگ هایش لکه های قهوه ای و یا سیاهی دیده می شود. این گیاه در تاکستان های رودبار، سفیدرود گیلان، قزوین و کرج رشد می کند.

پاپاور لاسروم: این نوع گل شقایق، یک ساله با ساقه های راست و بدون کرک می باشد. گلبرگ های آن کوچک، تخم مرغی شکل و ارغوانی رنگ است. معمولا لکه های تیره رنگی در قسمت پایینی گل ها مشاهده می شود. این نوع گل شقایق در استان های شمالی، مرکزی و یزد رشد پیدا می کنند.

پاپاور ماکروستوموم: این نوع گل شقایق یک ساله همراه با تارهای پخش شده و لکه های سیاه رنگی در قسمت پایینی گلبرگ ها است. گل های این نوع شقایق قرمز و یا ارغوانی رنگ است. این نوع در تاکستان های قزوین، آذربایجان، فارس و در ارتفاعات کرج می رویند.

پاپاور تنویفولیوم: این نوع گل شقایق هم یک ساله است و از نظر نوع ارتفاع، پاکوتاه محسوب می شود. دارای گلبرگ های قرمز رنگ، همراه با لکه های سیاه رنگی در پایین گلبرگ ها می باشد و کاسبرگ های مژه داری دارند و در گیلان، قزوین، کرج، اصفهان و یزد رشد می کنند.

اصول کاشت و نگهداری گل شقایق

 همانطور که در بالا اشاره شد، معمولاً گل شقایق به عنوان علف هرز در مزارع کشاورزی رشد می کند و این نشان دهنده این است که شرایط کاشت و نگهداری گل شقایق بسیار آسان است. در این قسمت قصد داریم به شرایط نگهداری گل شقایق مانند آبیاری، خاک، دمای مورد نیاز و غیره بپردازیم.

آبیاری

گل شقایق در دسته گیاهانی قرار می گیرد که نسبت به کم آبی مقاوم است. هنگام آبیاری گل شقایق باید به این نکته توجه کرد که دو زمان برای آب دادن به گیاه مهم است، زمانی که گیاه در حال گل دادن است و زمانی که گیاه گل نمی دهد.

در زمان گلدهی، گل شقایق به آب بیشتری نیاز دارد و باید هفته‌ای سه بار به گیاه آب بدهید. زمانی که گیاه در حال گل دادن نیست و یا در حال استراحت است، بهتر است فاصله زمانی بین دو آبیاری طوری باشد که سطح خاک گیاه تا عمق دو سانتیمتر خشک باشد و بعد آن را آبیاری کنید؛ چرا که آبیاری زیاد، باعث آسیب و پوسیدگی ریشه می‌شود. در صورتی که گل شقایق را در داخل گلدان نگهداری می‌کنید؛ پس از آبیاری گیاه، آب خارج شده در زیر گلدانی را خارج کنید.

نور

بهترین نور برای گل شقایق، نورکامل و مستقیم خورشید است. این گیاه در نور غیرمستقیم نیز رشد می کند اما برای اینکه گیاه گل شقایق تان گل بدهد، باید در روز بین ۶ الی ۸ ساعت نور مستقیم خورشید را دریافت نماید. قرار دادن گل شقایق در سایه و نور ضعیف باعث کند شدن رشد گیاه و حتی منجر به عدم گلدهی در گل شقایق می شود.

در صورتی که دسترسی به نور مستقیم و کامل خورشید به مدت طولانی برای گیاه فراهم نباشد، می توان از لامپ های مخصوص رشد گیاه برای رشد بهتر و در نتیجه گلدهی سریعتر گل شقایق استفاده کرد.

دما

گل شقایق نسبت به سرما مقاومت دارد و گرما باعث کاهش رشد آن می شود. البته گرمای زیاد موجب آسیب دیدگی و مرگ گیاه می شود. همانطور که گفته شد گل شقایق، گیاهی وحشی و خودرو در طبیعت است و در دشتها و کوهپایه‌ها، جایی که دمای محیط معتدل است این گیاه می‌روید. بهترین دما برای رشد این گیاه بین 11 الی 20 درجه سانتیگراد است. یکی از ویژگی های گل شقایق این است که تا دمای15- درجه سانتیگراد را به خوبی می تواند تحمل کند. در مرحله کاشت گل شقایق بهتر است گیاه در معرض هوای خنک قرار گیرد.

خاک

برای پرورش گل شقایق در خانه به خاکی با زهکشی مناسب احتیاج است تا بتواند آب را به خوبی تخلیه کند. اگر خاک زهکشی خوبی نداشته باشد، ریشه های گل شقایق دچار پوسیدگی می شود. گل شقایق نسبت به خاک حساس نیست و در هر خاکی می تواند رشد کند. اما برای رشد بهتر و گلدهی سریعتر بهتر است از خاکی که کمی اسیدی است برای رشد و نگهداری آن استفاده شود. جهت نگهداری و کاشت گل شقایق، می توان از یکی از ترکیب‌های زیر به عنوان خاک مناسب استفاده کرد:

• مخلوط خاک گلدان به همراه کمپوست زیاد
• مخلوط خاک باغچه به همراه خاک برگ
•  مخلوطی از خاک غنی به همراه کوکوپیت یا پیت ماس و یا خاک لومی
• متداول‌ترین خاک مورد استفاده گل شقایق، مخلوط خاک باغچه به همراه خاک برگ است.

رطوبت

گل شقایق جز گیاهانی محسوب می شود که رطوبت بالا را دوست ندارد و آن را می توان در رطوبت معمولی محیط داخل خانه و یا فضای باغچه به راحتی نگهداری کرد و به شرایط خاصی برای تأمین رطوبت احتیاج ندارد.

کوددهی گل شقایق

یکی از مزایای نگهداری گل شقایق این است که به کودی خاص و مقدار زیاد کوددهی احتیاج ندارد. برای تغذیه بهتر گل شقایق، می توانید کمپوست و یا خاک برگ بر روی خاک گیاه بریزید. اگر می خواهید برای رشد و گلدهی بیشتر گل شقایق، از کود شیمیایی استفاده کنید؛ کودی که میزان فسفر آن بیشتر است، گزینه مناسبی است. فسفر باعث گلدهی بهتر در گیاه گل شقایق می شود.

نکته مهم در کوددهی گل شقایق این است که اگر میزان کود بیش از حد باشد، منجر به رشد زیاد ساقه های گیاه می شود.

هرس کردن گل شقایق

این گیاه نیاز به هرس کردن ندارد، فقط در صورتیکه که گل‌های شقایق پژمرده شد، گل‌های خشک و پژمرده آن را قطع کنید تا انرژی گیاه صرف گل خشک شده نشود. مراقب باشید هنگام هرس کردن، ساقه گیاه آسیب نبیند.

روشهای تکثیر و رشد گیاه گل شقایق

جهت تکثیر گل شقایق، می توان از بذر گل شقایق و یا از تقسیم بوته استفاده کرد.

تکثیر گل شقایق از طریق بذر

تکثیر از طریق بذر، متداول‌ترین روش تکثیر گل شقایق است. کاشت گل شقایق به این روش، باید در هوایی خنک انجام شود تا بذر بتواند جوانه بزند. بنابراین اگر قصد تکثیر و کاشت گل شقایق به این روش را دارید، بهترین زمان کاشت گل شقایق از طریق بذر فصل پاییز است. در این زمان خاک خنک‌تر است و آماده پذیرش بذرهای گل شقایق است.

اگر در پاییز نتوانستید کاشت گل شقایق را انجام دهید، می توانید آن را در اواخر زمستان و یا در اوایل بهار بکارید. در مناطق معتدل می توانید برای کاشت بذرهای گل شقایق در شهریور اقدام کنید، در این حالت گلدهی گیاه سریع‌تر می باشد. البته اگر پرورش گل شقایق در خانه (فضای سرپوشیده) باشد و بتوانید تمام شرایط را اعم از کنترل دما، رطوبت، نور و ... را کنترل نمایید، دیگر زمان کاشت گل شقایق فرقی نمی کند!

تکثیر گل شقایق از طریق تقسیم بوته

یکی از روش‌های تکثیر گل شقایق، روش تقسیم بوته است که بر روی گیاه شقایق چند ساله قابل انجام است. بهترین زمان برای این کار اواخر تابستان است که گیاه گل شقایق، زمان گل‌دهی‌اش  تمام شده و در حال ورود به مرحله استراحت است. تکثیر گل شقایق با این روش، به دقت و حساسیت زیادی احتیاج دارد.

در این روش گیاهی را که ریشه عمیقی دارد انتخاب کنید و پس از خارج کردن ریشه به کمک چاقوی تیز و استریل، توپ ریشه را به دو نیم برش دهید به طوری که در هر قسمت حداقل یک یا چند برجستگی (چشم) قرار داشته باشد. سپس هر قسمت را در خاک مجزایی بکارید.

کاشت گل شقایق در گلدان

برای کاشت گل شقایق در گلدان، خاک را الک کنید تا سنگ های درشت آن خارج شده و نرم شود و سپس بذرهای گل شقایق را در گلدان های مستطیلی شکل قرار دهید. به این صورت که در خاک گلدان شیارهایی با عمق نیم تا یک سانتیمتر ایجاد کنید و بذرهای کوچک گل شقایق را داخل آن شیارهایی که ایجاد کرده اید، قرار دهید.

فاصله بذرها از یکدیگر می‌بایست 10 الی 15 سانتی متر باشد، سپس روی آن را با لایه نازکی از مخلوط خاک و کود بپوشانید و سطح آن را هر روز با آب اسپری کنید. توجه داشته باشید که این بذر‌ها کوچک هستند و به آب کمی احتیاج دارد. آبیاری زیاد به غیر از استفاده از اسپری، باعث می‌شود که بذرهای گل شقایق جابجا شود و بذرها دچار خفگی شود. گلدان گل شقایق را در مکانی با نور کامل خورشید به مدت 6 الی 8 ساعت قرار دهید تا جوانه ها سبز شود.

اگر امکان دسترسی به نور مستقیم خورشید را ندارید، می توانید از لامپ مخصوص رشد گیاه استفاده کنید. پس از کاشت بذر گل شقایق در گلدان، 3 الی 4 هفته طول می کشد تا جوانه های تازه گیاه مشاهده شود. اگر فاصله بین جوانه ها کم باشد، می‌توانید جوانه های ضعیف را حذف کنید یا اینکه جوانه های تازه را به آرامی در گلدان بزرگتر جابجا کنید. بعد از گذشت حدود 12 هفته گلهای زیبای شقایق شکوفا می‌شود و می توانید از دیدن آنها لذت ببرید.

برای کاشت گل شقایق در باغچه، ابتدا به روش بالا بذرها را در گلدان بکارید و پس از این که گیاه سه تا چهار برگ داد، آن را به باغچه منتقل کنید. نکته مهم در کاشت گل شقایق در باغچه این است که جوانه های گل شقایق را در فاصله حداقل 30 سانتیمتری از یکدیگر و در قسمت بیرونی باغچه بکارید.

بیماری‌ها و مشکلات گل شقایق

این گیاه نیز مانند گیاهان دیگر ممکن است دچار بیماری ها و مشکلاتی شود. گل شقایق از دسته گیاهانی می باشد که نسبت به بیماری ها و آفات و حشرات گوناگون مقاوم است. در زیر برخی از بیماری ها و یا آفات گیاه گل شقایق را بررسی می کنیم.

 علت زرد شدن برگ‌های گل شقایق

زرد شدن برگ‌های گل شقایق می تواند به دلیل آبیاری بیش از حد باشد . برای رفع این مشکل، اجازه دهید خاک آن کاملاً خشک شود.

ایجاد لکه بر روی گیاه گل شقایق

لکه دار شدن گیاه گل شقایق می تواند در زمان  جوانه زنی گیاه رخ دهد و در این حالت گیاه دچار بیماری قارچی می شود. برای رفع این مشکل توصیه می شود از قارچ کش ها استفاده شود.

ایجاد پودر سفید بر روی برگها و ساقه های گل شقایق

وجود پودر سفید بر روی برگها و ساقه های گل شقایق، به دلیل بیماری قارچی سفیدک است. اگر این پودر تمام گیاه را فرا گرفت، گیاه را از خاک خارج کرده و آن را از بین ببرید. مراقب باشید این پودر سفید بر روی زمین و یا سایر گیاهان ریخته نشود. برای از بین بردن سفیدک، از قارچ کش استفاده کنید.

سوالات متداول گل شقایق

1. آیا گل شقایق سمی است؟

برخی گونه‌های گل شقایق سمی هستند اما به طور کلی در یک گل شقایق هم بخش سمی وجود دارد هم بخش دارویی.میزان سمی بودن گل شقایق بسته به گونه گیاه و میزان آلکالوئید آن، متفاوت است. در صورت بلعیده شدن گونه‌ها یا بخش‌های سمی، نشانه هایی مانند شامل گشادی مردمک چشم، بر هم خوردن تعادل، بی‌اشتهایی مشاهده می شود و حتی ممکن است منجر به کما شود؛ لذا گل شقایق را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی تان دور نگه دارید.

2. چرا گل شقایق گل نمی دهد؟

بهترین نور برای گل شقایق، نورکامل و مستقیم خورشید است. این گیاه در نور غیرمستقیم نیز رشد می کند اما برای اینکه گیاه گل شقایق تان گل بدهد، باید در روز بین ۶ الی ۸ ساعت نور مستقیم خورشید را دریافت نماید. قرار دادن گل شقایق در سایه و نور ضعیف باعث کند شدن رشد گیاه و حتی منجر به عدم گلدهی در گل شقایق می شود.