نگهداری گل ساناز (رز مینیاتوری) در آپارتمان

گل ساناز یا  گل رز مینیاتوری     Rosa chinensis

گل ساناز یا رز مینیاتوری یکی از گیاهان دائمی است که با گل های زیبایش در فصل تابستان و بهار محبوبیت زیادی به همراه دارد. اگر به دنبال گیاه مقاومی هستید که نور خورشید را تحمل کند و دچار آفتاب سوختگی در فصل تابستان نشود و در فصل زمستان هم مقاوم باشد که بتوان در بالکن نگهداری شود، میتوان گل رز مینیاتوری یا گل ساناز را انتخاب کرد. در این مقاله به  شرایط نگهداری از گل ساناز یا رز مینیاتوری، هرس کردن، تکثیر، آفات آن و ... خواهیم پرداخت.

گل ساناز که معروف به رز چینی یا رز مینیاتوری نیز می باشد از خانواده گل‌های رز است. اندازه گل‌های آن نسبت به رزهای معمولی کوچکتر، ساقه های آن تقریبا بدون تیغ و تعداد گل ها بیشتر می باشد. گل ساناز (رز مینیاتوری) گیاهی چند ساله از خانواده Rosaceae بومی نیمکره شمالی و جنوب غربی چین است که به عنوان رز چینی در جهان شهرت دارد و عمدتاً در مناطق معتدل پرورش داده می­‌شود.

ارتفاع درختچه های گل ساناز در طبیعت به یک تا دو متر می‌رسد و دارای برگ های کوچک و پری که حاوی سه و پنج برگ و هر کدام بین ۲ الی ۶ سانتی متر طول و ۱ الی ۳ سانتی متر پهنا دارد. در گونه های وحشی این گیاه دارای میوه های قرمز کوچکی به قطر ۱ الی ۲ سانتی متر است. انواع مختلفی از  گل ساناز (رز مینیاتوری)  وجود دارد و عموماً به دو نوع گل ساناز پا کوتاه و بالا رونده تقسیم بندی می شود. گل‌های ساناز  بالارونده از دسته رزهای رونده هستند و این بدین معناست اگر گیاه در شرایط محیطی مساعد قرار گیرد، از نظر ارتفاع بلندتر از حد معمول خواهد شد.

در این شرایط برای رشد گیاه و بالاروی آن، باید فضای مناسبی انتخاب شود و با چوب یا فنس کمک به رونده بودن گیاه کرد. گل ساناز تنوع رنگی زیادی دارد؛ رنگ های موجود گل ساناز (رز مینیاتوری) که در طبیعت یافت می شود به رنگ پرتقالی یا نارنجی رنگ ، صورتی زنبوری (مجموع رنگ سفید و صورتی)،  رنگ قرمز، زرد و سفید می باشد. گل ساناز (رز مینیاتوری) دارای بوی مطبوع است. گل ساناز از دسته گل‌های پرطرفداری است که در فضای باز باغچه و در فضای باز بالکن و یا در محیط آپارتمان نیز رشد پیدا می کند.

گل رز مینیاتوری یا گل ساناز به دلیل بوی بی‌نظیرش و ظاهر بسیار زیبا  در قرارهای دوستی و عاشقانه بسیار استفاده می شود. زیبایی این گل و همچنین خاصیت درمانی آن باعث شده که افراد زیادی شرایط مهم محیطی را برای رشد آن در منزل فراهم کند. در ادامه به شرایط نگهداری گل ساناز یا گل رز مینیاتوری که با توجه به آن می‌توان گل ساناز را در خانه پرورش داد، خواهیم پرداخت. در پرورش گل ساناز یا همان گل رز مینیاتوری باید پارامترهایی مانند آبیاری، نور، انتخاب خاک مناسب و...  را به دقت رعایت کرد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

آبیاری گل ساناز (رز مینیاتوری)

یکی از نکات مهم برای رشد گیاه گل ساناز یا رز مینیاتوری، آبیاری آن هست. در طول دوره گلدهی گیاه سعی شود، آبیاری به طور منظم و روزانه انجام گیرد و سطح خاک را چک نمایید که مرطوب باشد. بهترین زمان جهت آبیاری زمانی است که سطح خاک خشک باشد. دقت نمایید که بعد از آبیاری آب اضافی را از زیر گلدانی خارج کنید که موجب پوسیدگی ریشه های گیاه و عفونت قارچی گل ساناز نشود.

نور مورد نیاز گل ساناز پاکوتاه (رز مینیاتوری)

گل ساناز (رز مینیاتوری) همانند سایر انواع رزها به نور زیادی نیازمند است و اگر میزان نوردهی به آن کاهش پیدا کند، میزان گلدهی کم شده و امکان رنگ پریدگی گیاه وجود دارد. گل رز مینیاتوری حدود 6 ساعت به نور مستقیم خورشید احتیاج دارد، به طور کلی گل رز مینیاتوری در دسته گیاهان نور پسند قرار می گیرد.

دما لازم برای نگهداری گل ساناز قرمز(رز مینیاتوری)

گل ساناز دمای حدود ۲۲ درجه سانتی گراد را می پسندد. این گیاه گرمای زیاد را دوست ندارد و گرمای بالا موجب کاهش گلدهی آن می شود. نکته ضروری این است که گل ساناز به سرمای زیاد نیز علاقه‌ای ندارد و باعث کاهش میزان گل آن می شود؛ البته گل رز مینیاتوری گرما را بیشتر از سرما دوست دارد. اگر گل ساناز در زیر درختان و در سایه کشت شوند، گل­‌ها از کیفیت خوبی برخوردار نخواهند بود.

شدت نور کم منجر به طویل شدن بیش از حد دمگل شده و منجر به سفت شدن دمگل و یا ساقه گلدهنده می شود که خود منجر به خمیدگی گیاه خواهد شد. در مناطق با سرمای شدید، استفاده از خاکپوش به منظور حفاظت تنه و شاخه از سرما لازم است. اگر دما در زمستان تا منفی بیست درجه سانتی گراد برسد، استفاده از کیسه پلاستیک لازم است. در بهار خاک و خاکپوش پای بوته جمع آوری می­‌شود.

خاک مورد نیاز برای رشد گل سانازپاکوتاه (رز مینیاتوری)

برای تهیه خاک مناسب گل ساناز از خاک لومی، خاک شنی و مقداری خاک رسی استفاده کنید. خاک مناسب باید مخلوطی از مواد آلی را نیز دارا باشد و حدود ۱۰ درصد از خاک را شامل شود. خاک گل ساناز باید از قابلیت زهکشی مناسبی برخوردار باشد و از خاک­های اشباع اجتناب کرد. در مناطقی با بارندگی زیاد، گل ساناز به نحوی کاشته می­‌شوند که نسبت به سطح چمن ارتفاع بالاتری داشته باشد و آب تجمع پیدا نکند. بهتر است گل ساناز در خاک­های شنی کاشته نشود. از کاشت آن­ها در خاک­های آهکی نیز باید خودداری کرد. pH مناسب خاک این گیاه  حدود 5.9 است؛ ولی pH بین 5.5 تا 5.6 را هم می‌­پسندد.

رطوبت مورد نیاز گل ساناز (رز مینیاتوری)

گل رز مینیاتوری از نظر رطوبت، نیازمند رطوبت بین 50% تا 60% است و بیشتر از آن ممکن است باعث افزایش آلودگی­‌های قارچی مخصوصاً سفیدک بر روی گیاه شود. برای تأمین نیاز رطوبتی این گیاه در محیط‌­های بسته می‌­توان نسبت به اسپری کردن آب اقدام نمود و یا با قرار دادن یک اسفنج مرطوب کنار گلدان و یا بخور سرد می­‌توان نسبت به تأمین رطوبت مورد نیاز آن اقدام کرد.

اسپری کردن باید هر دو تا چهار روز یک‌بار بر روی گیاه اعمال شود. از جزیره نیز می توان برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه استفاده کرد، بدین صورت که در زیر گلدانی مقداری سنگریزه بریزید و روی آن آب بریزید و سطح آب پایین تر از قسمت زیرین گلدان باشد.

هرس کردن گیاه گل ساناز (رز مینیاتوری)

یکی از نکات مهم در پرورش گل ساناز، هرس گل رز مینیاتوری است. هرس کردن علاوه بر زیبایی گیاه کمک به باروری و ثمردهی بیشتر آن نیز می کند. بهترین زمان برای هرس کردن گل ساناز، آخر زمستان و یا ابتدای فصل بهار است.

برای هرس کردن گل ساناز می­‌توان یک سوم تا یک دوم از ساقه­ های کناری گیاه را حذف نمود و یا برای جوانسازی گیاه می­‌توان ساقه­ های قدیمی را تا پایه قطع کرد و اینکار در سال دوم و سوم مجدد تکرار شود. هرس کردن در زمان گلدهی و زمانی که گیاه پژمرده یا خشک شده را نیز انجام دهید و گل های پژمرده و خشک شده را با قیچی تیز جدا کنید، این کار به گیاه کمک می کند که انرژی خود را صرف گل‌های خشک و پژمرده نکند.

کود دهی گل ساناز (رز مینیاتوری)

گل ساناز مانند گیاهان دیگر نیازمند مواد مغذی است که این مواد مغذی را از کود مناسب می گیرد. اگر گل ساناز شما در خارج از منزل و در فضای آزاد کاشته شده، می توانید از کود دامی پوسیده در فصل رشد گل ساناز استفاده کنید؛ اما اگر گل ساناز را در گلدان کاشته­‌اید و در فضای بالکن یا داخل آپارتمان نگهداری می‌کنید در ایام گلدهی گیاه هر دو تا سه هفته یکبار کوددهی انجام شود و کود مورد استفاده باید غنی از پتاسیم باشد. کود تهیه شده این گیاه باید یک چهارم غلظت کود عادی را در بر داشته باشد. کوددهی در زمان ثمردهی گیاه اهمیت زیادی دارد. برای بقیه ایام سال، هر فصل آن را تکرار کرد.

روش‌های تکثیر گل ساناز (رز مینیاتوری)

 گل ساناز را می‌توان به سه روش بذر ، قلمه ساقه و کشت بافت تکثیر کرد. معمولاً بهترین روش برای تکثیر گل ساناز تکثیر با قلمه است و زمان کمتری می برد.

 قلمه زدن به دو روش با قلمه سبز و با قلمه چوبی انجام می شود. تکثیر با قلمه سبز در فصل تابستان انجام می‌شود و پس از پایان دوره گلدهی گل ساناز ساقه ای را که گل ندارد به عنوان تهیه قلمه استفاده کنید؛ تمام برگ هایی که در قسمت پایین ساقه هستند را جدا نموده و چندین برگ که در بالای ساقه است، کافی می باشد.

قسمت پایینی ساقه را با یک چاقو برش دهید و در هورمون ریشه زایی قرار دهید و قلمه‌ها را در خاک حاوی کمپوست قلمه یا خاکبرگ و ماسه مرطوب بکارید؛ تا زمان ریشه‌دار شدن قلمه سطح بستر کشت را مرطوب حفظ کنید. همچنین می‌توانید یک نایلون روی گلدان حاوی قلمه ساناز بکشید و با ایجاد چند سوراخ به تهویه آن کمک کنید.

قلمه‌ها را در محیطی نیمه سایه و گرم قرار دهید و اجازه دهید ریشه‌زایی صورت گرفته و قلمه استقرار یابد و بعد به گلدان اصلی انتقال دهید. معمولاً در شرایط مناسب محیطی، ۶ تا ۸ هفته طول می‌کشد تا قلمه انواع گل رز ریشه‌دار شوند. تکثیر گل ساناز در فصل پاییز از طریق قلمه چوبی انجام می شود. بعد از اینکه برگهای گل ساناز در فصل پاییز ریخت می‌توان به روشی که برای قلمه سبز گفته شد از قلمه چوبی استفاده کنید و گل ساناز را تکثیر کنید.

برای تکثیر گل ساناز (گل رز مینیاتوری) باید بستر کشت ترکیبی از ماسه بادی و خاک رس تهیه نمایید و محیط مرطوب و روشن که از نور شدید خورشید در امان است، فراهم کنید تا قلمه ریشه دهد. معمولاً قلمه ها تا انتهای فصل بهار ریشه دار می‌شوند. در فصل پاییز آن ها را به محیط و بستر جدید منتقل کنید، قلمه ها در بستر جدید باید با فاصله ۳۰ سانتی متر از یکدیگر قرار گیرند و سپس آن را به گلدان یا باغچه جابجا کنید.

برای پرورش گل ساناز در باغچه باید عمقی برابر با  15 الی 20 سانتیمتر در نظر بگیرید؛ آن را در خاک گلدان یا باغچه قرار دهید و پیرامون ریشه را با خاک محکم کنید. این کار کمک به خارج شدن هوا می کند. اگر کاشت گل ساناز را در گلدان انجام می دهید، بهتر است ۲۴ الی ۳۰ سانت برای این کار در نظر بگیرید و برای رشد گیاه مکانی که در معرض نور مستقیم است را در نظر بگیرید و همانطور که گفته شد به طور مستمر آن را آبیاری کنید به گونه ای که سطح خاک خشک نشود. نکته ضروری این است که در هنگام آبیاری برگ ها خیس نشود، چون زمینه برای رشد آفات فراهم می شود.

آفات و بیماری های گل ساناز (رز مینیاتوری)

درمان تریپس گل ساناز

اگر مشاهده کردید بر روی برگ‌های گیاه سوراخ های کوچکی ایجاد شده و گل ها و برگ‌ها شکل زیبای خود را از دست داده و لکه های زرد روی آن ایجاد شده نشان از حشره تریپس است. تریپس حالت مکنده دارد و از شیره گل ساناز تغذیه می کند، برای از بین بردن این آفت می توانید از سم های حشره کش تماسی یا مالاتیون استفاده کنید.

درمان سفیدک گل ساناز 

اگر به نحوه آبیاری گل ساناز دقت نکنید و محیطی مرطوب را برای آن فراهم کنید، گیاه مستعد بیماریهای قارچی می شود و برگ‌ها دچار سفیدک خواهند شد. برای درمان سفیدک می توانید از سم بنومیل برای گل ساناز استفاده نمایید.

درمان کنه تارعنکبوتی گل ساناز

اگر حالت تارعنکبوتی روی برگ‌های گل ساناز ایجاد شده است، گیاه به کنه تارعنکبوتی یا کنه دو لکه ای مبتلا شده است. برای از بین بردن کنه تارعنکبوتی از روی گل ساناز، می توانید یک برس کوچک را به کمی آب و صابون آغشته کنید و این قسمت‌های تار عنکبوتی را برطرف کنید. سپس از سم تترادیفون یا مالاتیون استفاده نمایید.