گل ساناز یا گل رز مینیاتوری Rosa chinensis
گل رز مینیاتوری (گل ساناز) گیاهی چند ساله از خانواده Rosaceae بومی نیمکره شمالی و جنوب غربی چین است که به عنوان رز چینی در جهان شهرت دارد. عمدتاً در مناطق معتدل پرورش داده میشود. گل آذین به صورت دیهیم و یا خوشه گرزن (پانیکول) است. برخی از گونه های وحشی دارای 5 گلبرگ و تعداد زیادی پرچم هستند. تخمدان زیرین بوده و در داخل میوهای گوشتی به نام Hip، قرار دارد که این میوه میتوان با رسیدن از زرد تا قرمز تغییر رنگ دهد. گل ساناز پا کوتاه در باغچهها و در حاشیه کاری ها در طراحی فضای سبز کاربرد دارد با این حال میتوان آن را به عنوان در گلدان نیز پرورش داد.
گل رز مینیاتوری درختچه های است که ارتفاع آن به 1 متر میرسد، دارای برگهای کوچک و پَر مانند که حاوی 3 تا 5 برگچه هستند. گلهای آن دارای 5 رنگ است که بیشترین رنگهای آن قرمز و صورتی است. گلها به دو صورت کم و پر پر هستند.
شرایط نگهداری گل رز مینیاتوری
گل رز مینیاتوری (گل ساناز) به نیازمند مکانی با نور زیاد (جهت تامین نور می توانید از چراغ رشد گیاه استفاده نمایید) و دمای پایین (15 درجه سانتیگراد است) که این شرایط نوری و دمایی در کنار تغذیه مناسب باعث بهترین عملکرد و بالاترین کیفیت گلها میشود. گل ساناز گیاهی آفتاب دوست است که در محیط بیرون حداقل 7 ساعت نیاز به نور آفتاب دارد. اگر میزان دریافت نور بیش از مقدار مورد نیاز و در بین آستانه تحمل گیاه باشد بهتر است. اگر زیر درختان و در سایه کشت شوند گلها از کیفیت خوبی برخوردار نخواهند بود. شدت نور کم منجر به طویل شدن بیش از حد دمگل شده و سفت شدن دمگل و یا ساقه گلدهنده را به تأخیر میاندازد که خود منجر به خمیدگی گردن خواهد شد.
بهترین خاک برای این گیاه ترکیب خاک شنی رسی یا لومی، و یا خاک لومی است که دارای 10 درصد ماده آلی باشد. بطور کلی نیازمند خاک عمیق با زهکش مناسب است. نیاز آبی متوسط دارد و از خاکهای اشباع اجتناب میکند به همین دلیل در مناطقی با بارندگی زیاد به نحوی کاشته میشوند که نسبت به سطح چمن ارتفاع بالاتری داشته باشد و آب تجمع پیدا نمیکند. بهتر است در خاکهای شنی کاشته نشود. از کاشت آنها در خاکهای آهکی باید خودداری کرد. pH مناسب برای آن حدود 5/6 است ولی pH بین 5/5 تا 5/7 را میپسندد.
در مناطق با سرمای شدید، استفاده از خاکپوش به منظور حفاظت تنه و شاخه از سرما لازم است. اگر دما در زمستان تا 20- درجه سانتی گراد برسد استفاده از پلاستیک و پلی اتیلن لازم است. در بهار خاک و خاکپوش پای بوته جمع آوری میشود. رشد بیش از حد در آخر تابستان به دلیل تولید ساقه های نرم و آبدار، مقاومت به سرما را کاهش میدهد. برای جلوگیری از این پدیده اولا در آخر تابستان نباید کود داده شود (به ویژه کود نیتروژنه) و ثانیاً فواصل آبیاری را بیشتر کرده و در اوایل پاییز آبیاری قطع میشود.
از نظر نیاز رطوبتی نیازمند رطوبت 50% تا 60% است و بیشتر از آن ممکن است باعث افزایش آلودگیهای قارچی مخصوصاً سفیدک روی گیاه میشود. برای تأمین نیاز رطوبتی این گیاه در محیطهای بسته میتوان نسبت به اسپری کردن آب اقدام نمود و یا با قرار دادن یک اسفنج مرطوب کنار گلدان میتوان نسبت به تأمین نیاز رطوبتی آن اقدام کرد.
بهترین زمان هرس گل ساناز (گل رز مینیاتوری) در اواخر زمستان تا اوایل بهار است که میتوان یک سوم از تا یک دوم از ساقه های کناری گیاه را حذف نمود و یا برای جوانسازی گیاه میتوان ساقه های قدیمی را تا پایه قطع نمود و اینکار در سال دو و سوم مجدد تکرار شود.
به منظور جلوگیری از رشد شاخساره های ضعیف و خوابیدن شاخه ها از کودهای حاوی پتاسیم استفاده شود.
مرسومترین روش تکثیر رز مینیاتوری از طریق قلمه است که میتوان از قلمههایی با دو جوانه استفاده کرد. بهترین زمان گرفتن قلمهها در زمان خواب گیاه بعد از ریزش برگهاست که میتوان آنها را در خزانهها تا بهار ریشهدار نمود. امروزه از روشهای کشت بافت به منظور تکثیر این گیاهان استفاده میشود.
یک پدیده مهم در اواخر قرن 18 در تولید رز زمانی اتفاق افتاد که مشتقات R.chinensis و R. Gigantean با ویژگی دائم گل بودن از شرق دور معرفی شد. این اتفاق به احتمال نتیجه چندین نسل بهنژادی در چین، ژاپن و هندوستان بوده اند. علاوه بر آن، جهش ها و تلاقی ها با رزهای منشأ گرفته از اروپا و خاورمیانه، منجر به ظهور رقم های مدرن با گلدهی دائم شد.
با توجه به تنوع و گستردگی زیاد رزها، آنها را به صورتهای مختلف طبقه بندی میکنند. بر اساس عادت رشد گیاه، رزها را میتوان به گروههای اصلی بوتهای و بالا رونده تقسیم کرد.